ޙަރާމް ކަންތައްތަކާއި މަކްރޫހަ ކަންތައްތައް

الحرام لغة  الممنوع

ބަހުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު ޙަރާމްއަކީ މަނާ ކަންތައްތަކެވެ. ނުވަތަ ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަންތައްތަކެވެ.

واصطلاحاً : ماطلب الشَّارِعُ تركه طلباً جازماً ، والحرام ضِدَّ الحلال وإنما يُؤْجَرُ العبد على اجتنابِهِ للحرام إذا تركه امتثالا ( أيْ لنَهْيِ الشَّرْعِ عنه ) ليس لخوفٍ أو حياءٍ أو عجزٍ عن المحرم فلا يثاب على هذا الترك .

އިޞްޠިލާހުގައި އޭގެ މާނައަކީ ކަނޑައެޅިގެން ދޫކޮށްލުމަށް ޝަރުޢުކުރެއްވި ފަރާތުން އަންގަވާ އަމުރުކުރައްވާފައިވާ ކަންތައްތަކެވެ. އެއީ ޙަލާލުގެ އިދިކޮޅެވެ. ޝާރިޢުގެ ގޮވާލުމަށް އިޖާބަދިނުމުގެ ގޮތުން އެކަންތައްތަކުން އަޅާ ދުރުވެގެންފިނަމަ އެކަމުގެ ސަބަބުން އޭނާއަށް އަޖުރު ލިބޭނެއެވެ.(އެއީ ޝާރިޢު އެކަން ނަހީކުރެއްވީތީ ދުރުހެލިވުމުންނެވެ) ބިރުވެރިކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ލަދުވެތިކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ނުކުޅެދުންތެރިކަމެއްގެ ސަބަބުން ދުރުހެލިވާނަމަ އެކަންދޫކޮށްލިކަމުގައިވިޔަސް އެކަމުގެ ޘަވާބެއް ނުލިބޭނެއެވެ.

المكروه في اللغة : ضد المحبوب

ބަހުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު މަކްރޫހު އަކީ ލޯބިކުރާ ކަންތައްތަކުގެ އިދިކޮޅެވެ.

واصطلاحاً : ما طلب الشَّارِعُ تركه طلباً غيرَ جَازِمٍ  , ويمكن أن يقال هو ما يثاب تاركه امتثالا ولا يعاقب فاعله .

އިޞްޠިލާޙުގައި އޭގެ މާނައަކީ ޝަރުޢުކުރެއްވި ފަރާތުން ކަނޑައެޅިގެން އަހަރެމެން ދުރުހެލިވުމަށް އަމުރުނުކުރައްވާ އެހެންނަމަވެސް ދުރުހެލިވުމަށް ބާރުއަޅުއްވާފައިވާ ކަންތައްތަކެވެ. އޭގެ ތަޢުރީފުގައި އެއީ އިޖާބަދިނުމުގެ ގޮތުން އެކަން ދޫކޮށްލާމީހާއަށް ޘަވާބުލިބޭ އަދި އެކަންކުރާމީހާއަށް ޢިޤާބު ނުލިބޭ ކަންތައްތަކޭ ބުނެވިދާނެއެވެ.

شرح الورقات في أصول الفقه لعبدالله الفوزان 29-30